Abenomi: İlk okun Japonya’nın ihracatı ve yen üzerindeki etkisi çok cılız kaldı. Neden?
Abenomi: İlk okun Japonya’nın ihracatı ve yen üzerindeki etkisi çok cılız kaldı. Neden?
2013 yılının başlarında Abenominin uygulamaya konulmasından bu yana, büyük ölçüde uygulamanın ilk oku, yani Japonya Merkez Bankası’nın (BOJ) Nisan 2013’te başlattığı agresif parasal teşvikler üzerinde odaklanıldı. Piyasalar daima daha genişlemeci para politikası çağrısında bulunur ve genellikle bunları olumlu karşılar. Ancak ilk okun etkileri ticaretle ilgili çok sayıda soru işareti ortaya çıkarmıştır. Bu raporda, aşağıdaki iki kilit soruyu daha ayrıntılı bir şekilde ele almayı amaçlıyoruz. I. İlk okun başlangıçtaki başarısı sırasında yende meydana gelen değer kaybı Japonya’nın ticari mal ihracatını neden arttırmadı? Bu sorunun basit açıklamalarından birisi dünyadaki ekonomik büyümenin standartların altında gerçekleşmiş olması ve bunun Japonya’nın ihracatı da dahil olmak üzere küresel emtia ticareti faaliyetlerini baskılaması sebebiyle dış güçleri suçlamak olabilir. Daha yapısal bir sebep ise, Japon ihracatçıların “piyasaya göre fiyatlandırma” davranışıdır. Bu yaklaşım ihracat fiyatlarını yurt içi fiyatların döviz eşdeğeri seviyesinde sabit tutmaktadır (yenin seviyesine rağmen). Dolayısıyla Japonya’nın ihracatına olan talebin canlandırılması sınırlı seviyede kalacaktır. Japon ihracatçıların bu piyasaya göre fiyatlandırma davranışı BOJ tarafından olumlu karşılanmayabilir, ancak büyük ölçüde ihracata dönük olduklarından dolayı, son yıllarda Japon yeninin değer kaybetmesinden bu yana Japon imalatçıların faaliyet karlarının artmasına katkıda bulunmuştur. Yendeki dalgalanmaların Japon imalatçıların karlılıkları üzerindeki etkisi açısından belirleyici rol oynayan bir başka önemli faktör de ihracatlarındaki fatura para birimlerinin payı olabilir. İhracat ürünü farklılaşması daha düşük derecede olan, dolayısıyla yen cinsinden faturalamanın payının daha az olduğu sektörler, yendeki dalgalanmalara karşı daha hassastır. Dolayısıyla, bu sektör oyuncuları Japon yeninin güçlendiği zamanlarda daha kırılgan hale gelmekte, ancak yenin zayıfladığı dönemlerde karlılık artışı yaşamaktadır. Bu teorik ve ampirik değerlendirmeler bir araya getirildiğinde, tekstil ve kimyasal ürün sektörlerinin yenin güçlendiği dönemlerde daha kırılgan hale geldiği, genel makine sektörünün ise nispeten daha az kırılgan olduğu görülmektedir. II. BOJ tarafından uygulamaya konulan daha genişlemeci para politikası
2016’dan bu yana Japon yenini düşürme konusunda neden güç kaybediyor? 2016’da piyasadaki çalkantılar karşısında Japon yeninin güvenli liman statüsü Japon yenini ülkenin güçlendirilen genişlemeci para politikasına rağmen nispeten daha güçlü bir düzeyde tuttu. Daha önemlisi,
diğer tüm etkenler eşit tutulduğunda, yeni parasal teşvik önlemlerinin marjinal etkilerinin azalması beklenebilir. Son rakamlar Japonya’nın bir kez daha likidite kapanına yakalanabileceğini göstermektedir. Daha alarm verici bir başka husus ise, deflasyon risklerinin ortadan kalktığına dair çok az işaret olmasıdır. Özet olarak, hem para hem de maliye politikası konusunda çok az hareket alanı olan Japonya Hükümetinin üretkenliği desteklemek ve ücretlerde artış sağlamak için cesur deregülasyon adımları atması ve yapısal reformlar gerçekleştirmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, Japonya’nın düşük büyüme ve deflasyon durumu devam edecektir.