Coface’ın Ekim 2025 ekonomi özetinde; Avrupa’da imalat zayıflarken, Körfez ülkeleri büyümeyi sürdürdü. Türkiye’de enflasyon yükselirken, Afrika’da politik ve sektörel dalgalanmalar öne çıktı.
TÜRKİYE
Enflasyon ve PMI
Türkiye’de yıllık enflasyon Eylül ayında %33,3’e yükselerek beklentilerin üzerine çıktı. Fiyat baskıları özellikle gıda, konut ve eğitim kalemlerinden kaynaklandı. Aylık enflasyon da %3,2 ile tahminlerin üzerinde gerçekleşti ve para politikasındaki gevşemenin hızıyla ilgili soru işaretlerini artırdı.
Aynı dönemde imalat faaliyeti zayıflamaya devam etti; PMI 46,7’ye gerileyerek üst üste 18. ayda da daralma bölgesinde kaldı. Talebin durgun seyretmesi ve yeni siparişlerin azalması, firmaların üretimi kısmalarına yol açtı.
İTALYA
PMI
İtalya’nın imalat PMI endeksi, belirsiz ekonomik görünüm ve zayıflayan talep nedeniyle yeni siparişler ve üretimdeki düşüşün etkisiyle, Ağustos’taki kısa süreli toparlanmanın ardından Eylül ayında yeniden daralma bölgesine (49,0) geriledi (Ağustos: 50,4). Buna karşın, inşaat PMI endeksi hâlen daralma bölgesinde olsa da, yeni siparişlerdeki artış ve konut faaliyetlerindeki toparlanma sayesinde Ağustos’taki 47,7 seviyesinden Eylül’de 49,8’e yükseldi. Hizmet sektörü ise, artan iç talep sayesinde yeni siparişlerdeki artışla birlikte, ihracat siparişlerindeki düşüşe rağmen, art arda 10. ayda da büyüme eğilimini sürdürdü ve PMI 51,5’ten 52,5’e yükseldi.
İSPANYA
Kredi Notu
26 Eylül’de Fitch ve Moody’s, İspanya’nın uzun vadeli kredi notunu sırasıyla “A-”dan “A”ya ve “Baa1”den “A3”e yükseltti ve görünümü “durağan” olarak belirledi. Bu yükseltme, S&P’nin iki hafta önce yaptığı artışın ardından geldi. Üçlü not artışı, İspanya’nın özellikle diğer Euro Bölgesi ülkeleriyle kıyaslandığında gösterdiği ekonomik üstünlüğü teyit ediyor ve kamu borç yükünün kademeli olarak azalmasına imkân tanıyor.
Öte yandan, ajanslar siyasi parçalanma ve belirsizliğin, kritik reformlarda ilerlemeyi engellediğini ve yatırımları zayıflatabileceğini de vurguluyor.
PMI
Şubat–Nisan döneminde daralan İspanya imalat PMI’ı, Eylül ayında 51,5’e ulaşarak üst üste dördüncü ayda da büyüme bölgesinde kaldı. Ancak Ağustos’taki 54,3 seviyesine kıyasla yavaşlayan büyüme, üretim ve yeni siparişlerdeki daha zayıf artıştan kaynaklandı; güçlü euro ve küresel ticaretteki belirsizlik nedeniyle ihracat siparişleri geriledi.
Hizmet sektörü ise Eylül ayında 54,3 seviyesine ulaşarak, turizmdeki yavaşlamaya rağmen art arda ikinci yılı da büyüme bölgesinde kapattı; bu, güçlü iç talep ve yeni iş hacmindeki artışla desteklendi.
KÖRFEZ ÜLKELERİ (GCC)
PMI, GSYH büyümesi, borç piyasası, bütçe açığı
BAE’nin petrol dışı ekonomisi Eylül ayında güçlendi; PMI endeksi yeni iş hacmindeki artışla birlikte 54,2’ye yükselerek son yedi ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Abu Dabi ekonomisi, ikinci çeyrekte %3,8 büyüdü; petrol dışı sektörler %6,6 artışla GSYH’nin yaklaşık %57’sine ulaşarak rekor seviyeye çıktı.
Bahreyn ise, küresel borç piyasalarına iki dilimlik tahvil ihracıyla geri döndü; bu hamle, Kuveyt, Abu Dabi ve Suudi Arabistan’ın son dönemdeki borçlanma işlemlerine eklendi.
İleriye dönük olarak, Suudi Arabistan 2025’te bütçe açığının %5,3 seviyesinde kalmasını, 2026’da ise %3,3’e gerilemesini öngörüyor; bu da süregelen mali baskılara işaret ediyor.
İSRAİL
Para politikası, büyüme tahminleri, enflasyon, bütçe açığı
İsrail Merkez Bankası, 2024 başındaki 4,75’ten indirimin ardından, 14 toplantıdır değişiklik yapmayarak politika faizini %4,5 seviyesinde tuttu.
Güncellenen makroekonomik tahminlerde, 2025 GSYH büyüme oranı %3,3’ten %2,5’e düşürüldü, 2026 tahmini ise %4,7’ye yükseltildi.
Enflasyonun 2025’te %3,0, 2026’da ise %2,2 olması bekleniyor; her iki oran da önceki tahminlerin biraz üzerinde.
Bütçe açığının 2025’te GSYH’nin %5,1’i, 2026’da ise %4,3’ü düzeyinde kalması; borç/GSYH oranının her iki yılda da %71 seviyesinde sabit kalması öngörülüyor.
BOTSVANA
GSYH büyümesi ve elmas sektörü
Botsvana ekonomisi, 2025’in ikinci çeyreğinde %5,3 küçülerek pandemi sonrası dönemin en sert daralmasını yaşadı. Bu düşüş, elmas üretimindeki %43’lük azalma ve küresel talebin zayıflamasıyla tetiklendi.
Ülke, Ekim sonuna kadar De Beers’in çoğunluk hissesini devralmak için Anglo American ile anlaşmayı tamamlamayı hedefliyor. Anglo American, laboratuvar üretimi elmasların artan rekabeti nedeniyle elindeki %85 hisseden çıkmayı planlıyor.
MISIR
GSYH büyümesi
Mısır ekonomisi, 2024/25 mali yılında %4,4 büyüdü (önceki yıl: %2,4). Bu artış, yılın son çeyreğinde (Nisan–Haziran 2025) görülen %5’lik güçlü büyümeden kaynaklandı — son üç yılın en yüksek seviyesi.
Büyümenin ana unsurları arasında turizmdeki %19,3 artış, petrol dışı imalatta %18,8 büyüme, bilgi ve iletişim teknolojilerinde (ICT) %14,6 artış yer alıyor. Ayrıca özel yatırımlar ve ihracat odaklı üretim de genişlemeyi destekledi.
KENYA
İflaslar
Kenya, zayıf iç talep, sıkılaşan kredi koşulları ve artan operasyonel maliyetlerin etkisiyle şirket iflaslarında keskin bir artış yaşıyor.
MADAGASKAR
Protestolar
Su ve elektrik kesintilerine karşı Gen-Z öncülüğünde düzenlenen protestolarda en az 22 kişi hayatını kaybetti, 100’den fazla kişi yaralandı. Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina, 30 Eylül’de hükümeti feshetti ancak istifa etmeyi reddetti.
GÜNEY AFRİKA
Deniz taşımacılığı, ICT, madencilik sektörü
Dünya Bankası’nın 2024 liman performans endeksine göre, Güney Afrika’nın konteyner limanları dünyanın en zayıf performans gösterenleri arasında yer aldı.
Durban 403 liman arasında son sırada, Coega 402., Cape Town 400., Port Elizabeth ise 395. sırada yer aldı; bu durum, yapılan yatırımlara ve reform çabalarına rağmen süregelen verimsizlikleri ortaya koyuyor.
Canal+ ve Güney Afrika merkezli MultiChoice, 2 milyar dolarlık birleşme anlaşmasını tamamlayarak, Afrika’nın önde gelen ücretli TV grubunu oluşturdu.
Anglo American, Kanada merkezli Teck Resources ile 53 milyar dolarlık birleşme anlaşması açıkladı. Yeni oluşum “Anglo Teck”, küresel ölçekte kritik minerallerde lider bir şirket olacak; %70’in üzerinde bakır odaklı portföyü, 800 milyon dolar yıllık sinerji potansiyeli ve Güney Afrika’da devam eden madencilik yatırımlarıyla faaliyet gösterecek.
TANZANYA & ZAMBIA
Demiryolu taşımacılığı
Çin, Zambiya ve Tanzanya ile 1,4 milyar dolarlık anlaşma imzalayarak Tanzanya-Zambiya Demiryolu’nu yenileyecek. Bu hat, bakır kuşağını Hint Okyanusu’na bağlayacak ve ABD-AB destekli Atlantik rotasına rakip olacak.