Aşırı kötümserlikten aşırı iyimserliğe geçiş - 2022 4.Çeyrek Coface Barometre Raporu
2023 yılı makroekonomik açıdan iyi haberlerle başladı. Öncelikle, Avrupa uzun süredir beklenen ekonomik durgunluğu şimdilik ertelemeyi başardı. Verimlilik artışları ve faaliyetlerdeki yavaşlama, enerji fiyatlarının sert bir şekilde düşmesine neden olarak enflasyonun da hız kesmesini sağladı. Son olarak, Çin'de yılın ikinci yarısında beklenen henüz kesin olmamakla birlikte öngörülen toparlanma olasılığı da küresel ekonomi açısından umutları arttırdı. Tüm bu haberlerin etkisiyle finansal piyasalar en kötü senaryonun şimdilik uzak olduğu gerçeğiyle de bir anlamda rahatladı.
Temel konularla ilgili aynı görüşte olsak da henüz rehavete kapılmak için çok erken olduğuna dikkat çekmek gerekir. Küresel ekonomide geçen yıl karşılaşılan zorluklar halen devam ediyor ve jeopolitik parçalanma, enerji krizi, iklim değişikliği, salgın riskleri gibi birçok farklı ayağa sahip bu çok boyutlu kriz yakın zamanda sona
erecekmiş gibi görünmüyor. Dünyada dönüşüm hız kazansa da beraberinde getirdiği riskler mükemmel planlanan senaryoların dahi tamamen değişmesine neden olabilir. Bu gelişmeler ışığında Coface, risk değerlendirmelerinde az sayıda değişiklik yaparak ülke risklerine ilişkin 5 notu ve sektör risklerine ilişkin 16 notu değiştirmiştir. Genel eğilim ise hala not indirimi yönündedir.
Ekonomik daralma riski azalırken, stagflasyon riski kendini gösteriyor
2022 yılı ekonomik açıdan olumlu sonuçlarla sona erdi. Ilımlı hava koşulları ve yüksek gaz rezervleri, Avrupa'da bu kış zorunlu karne uygulanması olasılığına dair endişeleri ortadan kaldırdı. Bu çerçevede Avrupa ekonomilerinde, keskin bir daralmaya görülmeyebilir. Bu gelişmeler doğrultusunda Coface, 2023 yılı küresel büyüme tahminini değiştirmeyerek %1,9
olarak yineliyor. Gelişmiş ekonomilerde stagflasyon ve gelişmekte olan ülkelerin tüm bu koşullara karşı dayanıklı bir şekilde ayakta duracağı yönündeki beklentilerimiz ise bir kez daha doğrulandı.
Risk değerlendirmelerine yönelik öngörülerimiz de aynen devam ediyor: Haziran 2022'de 95 ve Ekim 2022'de 50'nin üzerinde revizyonu takiben bu çeyrekte yalnızca 3 ülke ve 10 sektörün notu düşürüldü. Coface ayrıca, tedarik zincirindeki baskıların kademeli olarak azalması ile birlikte Hindistan ve Burundi ile ilgili değerlendirmelerini ve ağırlıklı olarak otomotiv endüstrisinde olmak üzere altı sektöre ilişkin değerlendirmesini de olumlu yönde revize etti.
2023 yılının ilk yarısında enflasyonda mekanik düşüş
Gelişmiş ekonomilerde görülen tüketici fiyatlarındaki artışın temelinde enerji fiyatları yatıyordu ancak fiyat artışlarının yavaşlamasıyla birlikte 2022 yılı sonuna doğru enflasyonda mekanik bir düşüş kaydedildi. Şu an için Euro bölgesinde enflasyonda zirve seviyeye ulaşıldığı düşünülüyor. Aynı durum Amerika Birleşik Devletleri için de geçerli; %9.1 ile zirve yapan enflasyon Aralık ayında %6.5 seviyesine geriledi. Enflasyondaki düşüşte emtia fiyatlarındaki yavaşlamanın yanı sıra mal fiyatlarındaki düşüş de etkili oldu. Enflasyondaki eğilimin baz etkisiyle, emtia fiyatlarının bir önceki yılki rekor seviyenin altında kalması koşuluyla, 2023 yılının ilk yarısında da devam etmesi bekleniyor. Faaliyetlerde görülen göreceli dayanıklılık bağlamında işgücü piyasaları da toparlanıyor ve işsizlik seviyeleri halen tarihsel olarak düşük bir seviyede seyretmeye devam ediyor. Hatta Euro Bölgesi'nde, işsizlik oranı 2022'nin sonlarına doğru düşmeye devam ederken ABD'de son 50 yılın en düşük seviyesine (%3,5) ulaştı ve İngiltere'de yalnızca hafif bir artış gösterdi (%3,5'ten %3,7'ye). 2023'ün ilk yarısında da bu şekilde devam edeceğini öngörüyoruz: 2022 yılında şirketlerin, işe alımda karşı karşıya kaldığı zorluklar, tarihsel olarak en yüksek düzeyde idi, bu nedenle faaliyetlerin canlanmasını bekleyecekleri önümüzdeki dönemde durgun talebe rağmen çalışanlarını elde tutmaya istekli olacakları düşünülmektedir.
Küresel ekonomi halen risk altında
2023 yılı, küresel ekonomi açısından, bu riskli ve belirsiz ortamda pek de iç açıcı görünmüyor. Bunun temelinde enflasyonun genel seyri yatıyor. Dezenflasyon konusunda iyimserlik korunuyor olsa da nasıl düşürüleceği yönündeki sorular hala cevaplanmış değil. Gelişmiş ülke merkez bankalarının %2 hedefine dönüş senaryosu tamamen ortadan kalkmamış olsa da enflasyonun hedeflenenden yüksek bir seviyede dengeye oturması ihtimali masada. Yılın ilk yarısında beklenen dezenflasyon, para otoritelerinin hedeflediği seviyelere ulaşmadan sekteye uğrayabilir. Yılın ikinci yarısında ise enflasyonun yeniden yükselmesi ihtimal hesaba katılmalıdır. Çin'deki toparlanma da belirsizliğe neden olmaktadır. Ülkede COVID-19 kısıtlamalarının hafifletilmesinin Çin'de tüketimin toparlanmasına yol açacağı düşünülüyor. Ancak, açılmayla birlikte aniden artan enfeksiyon oranı nedeniyle toparlanmanın kademeli olacağı öngörülmektedir. Dolayısıyla, faaliyetlerin normalleşmesi 2023'ün ilk çeyreğinin sonuna kalabilir, yılın ikinci yarısında ise daha güçlü bir toparlanma görülebilir. Ancak bu durum aynı zamanda, enerji cephesinde ve dolayısıyla enflasyonda yaşanabilecek yeni bir fırtınaya zemin hazırlayabilir.
Sektörel bazda yeniden sınıflandırmalar tekrar gündemde
Son dönemdeki raporlarla karşılaştırıldığında sektörel değerlendirmelerde bazı değişikliklere gidildi. Ancak olumsuz değişiklikler oldukça sınırlı. Aynı zamanda ekonomik öngörülerimizdeki göreceli iyileşmeleri yansıtacak bir kaç güncelleme yapılmasına da karar verildi. Bu güncellemeler, talebin halen güçlü olduğu Orta Doğu otomotiv sektörüne yönelik olacak. Ekonomide yaşanan düzelme nedeniyle Hindistan'ın ülke risk değerlendirmesini iyileştirdik. Daha önce kuvvetli olarak nitelendirilen ICT ve ilaç sektörü gibi sektörlerde faaliyet gösteren bazı şirketler ise şu anda bazı zorluklarla karşı karşıyalar. Avrupa ilaç şirketlerinin yapısal sorunları, kısmen devlet maliyesi üzerindeki artan baskının bir sonucu olarak, daha da belirgin hale geliyor. ICT şirketleri küresel ekonomik durumdan etkilenmeye ve Çin ile ABD arasındaki ticari gerilimlerin tam merkezinde kalmaya devam ediyor. Son olarak sektör notlarında en çok düşüşe gidilen bölge yine Batı Avrupa oldu (toplamda 11'den 5'i). Yakın vadede beklentiler daha olumlu olsa da henüz notları yükseltmek için erken olduğu açık.